Lojistik Nedir?
Lojistik kelimesi Fransızca kökenli bir kelimedir. Lojistik kelimesi lügaten, askerlik mesleğini icra ederken savaşta yahut askeri operasyonlarda yol, sağlık, haberleşme, yiyecek, içecek ve silah gibi muhtelif ekipmanları temin etmek kastı ile bu multiple hizmetleri akla en yatkın, etkin ve seri olarak plan ve program dahilinde uygulamaya koyup söz konusu bu hizmetlerin tamamı anlamına gelmektedir.
Taşımacılık Sektöründe Lojistik
Lojistik kelimesi ıstılahta ise müşterilerin muhtaç oldukları ham madde, mamul ve yarı mamullerin başlangıç noktasından, tüketimin gerçekleştiği son noktaya varıncaya kadar olan tedarik zincirin içerisindeki malların ve servislerin yahut çağımız teknolojisinin gelişmesi ile meydana gelen bilgi akışının kontrol altına alınması olarak tanımlanmaktadır.
Taşımacılık Türleri
Lojistik mefhumu çok çeşitli manalarda kullanıldığı için taşımacılık sektöründe de sektörün farklılaşmasına sebep olmuştur. Bu farklılıklar denizyolu taşımacılığı, karayolu taşımacılığı, demiryolu taşımacılığı, içsu taşımacılığı, boru hattı taşımacılığı, havayolu taşımacılığı ve kombine taşımacılık olarak karşımıza çıkmaktadır.
- Denizyolu Taşımacılığı
Denizyolu taşımacılığı, çağımızda kombine taşımacılığının çok büyük bir yerine meydana getirmektedir. Denizyolu taşımacılığı da kendi içerisinde Layner taşımacılık ve Tramp taşımacılık olarak ikiye ayrılmaktadır.
Layner Taşımacılık
Layner taşımacılık, İngilizce “Liner” kelimesinden gelen düzenli ve sürekli bir surette uluslararası hatlarda gerçekleşen taşımacılıktır.
Layner Taşımacılığında Kullanılan Bazı Uluslararası Hatlar
- Avrupa ve Kuzey Amerika hattı
- Avrupa ve Karayipler hattı
- Transpasifik hattı
- Avrupa, Ortadoğu ve Hint Okyanusu hattı
- Amerika Birleşik Devletleri Doğu Sahilleri ve Güney Amerika Doğu Sahilleri hattı
- Avrupa ve Uzakdoğu hattı
- Batı Afrika hattı
- Akdeniz hattı
Tramp Taşımacılık
Tramp taşımacılık ise yük limanlarından hizmetin icra edilme şeklidir. Tramp taşımacılığında düzenli ve sürekli seferler söz konusu değildir. Tramp taşımacılıkta en çok dökme hammadde yükleri kullanılmaktadır. Tramp taşımacılıkta, ekonomik değeri düşük yüklerin iki liman arasındaki seferi söz konusu olmaktadır.
- Karayolu Taşımacılığı
Karayolu taşımacılığı, çağımızda denizyolu taşımacılığından sonra en az maliyetle yapılan taşımacılık biçimidir. Karayolu taşımacılığı en çok, birbiri ile kara bağlantısı olan iki ülke veya iki kıta arasında kullanılan taşımacılık türüdür. Karayolu taşımacılığı genel itibarla treyler aracılığı ile yapılan ürünleri kapsamaktadır.
Treyler Nedir?
Birçok anlamı bulunan treyler kısaca römork demektir. Fakat lojistik sektöründeki anlamı ise motorlu araçlar ile çekilen mal sevk etmek için üretilmiş motorsuz taşıt demektir. Treyler, yük taşımaya müsait açık ve kapalı olarak bulunan çekici yahut itici bir başka araç desteği ile yüklenilen ve boşaltılan ve ayrıca çekiciden ve iticiden ayrılabilme hususiyeti bulunan bir taşıma aracıdır.
- Demiryolu Taşımacılığı
Demiryolu taşımacılığının yapılabilmesi için bir ülkenin demiryolu hatlarının çok gelişmiş olması lazımdır. Fakat demiryolu taşımacılığı oldukça eski bir taşımacılık türü olduğu için bu demiryolu hatlarının çok eskiden alt yapılaştırılması icap etmektedir. Demiryollarında özel firmalar çok faaliyet göstermemektedir. Zira bu taşımacılık türünün kar marjı oldukça düşüktür. Bu yüzden de dünya genelinde demiryolu hatlarına ülkemizde olduğu gibi kamu kesimleri hâkim olmaktadır.
- İçsu Taşımacılığı
Deniz yolu taşıma türüne çok benzeyen fakat bir ülkenin sınırları içerisinde yer alan nehir, göl ve akarsularında icra edilen taşıma türüdür. Bu taşıma türünde kitle taşımacılık çok fazladır. Dökme, düşük maliyetli ve bozulma riski taşımayan malların nakliyesinde kullanılan taşıma biçimidir.
- Boru Hattı Taşımacılığı
Doğalgaz, petrol ve su gibi malların aktarımında kullanılan taşımacılık türüdür. Bu taşımacılık türünde sıvı sızdırma gibi bir risk söz konusu olsa bile genel olarak en güvenli taşıma biçimidir.
- Havayolu Taşımacılığı
Bahsi geçen diğer taşıma biçimlerinden daha yüksek maliyetlere sahip olan taşıma türüdür. Mesafenin uzak olduğu varış yerlerinde tercih edilmekte olup en hızlı taşımacılık türü olarak da karşımıza çıkmaktadır.
- Kombine Taşımacılık
Günümüz taşımacılık sektörünün en çok tercih edilen taşımacılık türüdür. Bu taşımacılık türünde ilk altı maddede geçen taşıma türlerinin 2 veya daha fazlasının kombinasyonu ile yapılan taşımacılık türü olarak karşımıza çıkmaktadır.
Konteyner Lashing/ Konteyner Sabitleme
Konteyner, söz konusu taşımacılık türlerinde malların taşınmasına yarayan ve Türk Dil Kurumu’na göre karşılığı “kapsak” olan kutu şeklindeki ürünlerdir.
Mallar konteynerlara yüklenirken sabit kalıp zarar görmemesi çok ehemmiyet arz eden bir husus olduğu için “lashing” dediğimiz sabitleme işlemi karşımıza çıkmaktadır. Mallar konteynerların içerisende zaten güvende değil mi gibi bir soru sorulabilir. Bu sorunun cevabı malın çeşidinde gizlidir. Zira mal konteynera konulsa bile elleçleme işlemlerinde sallanma veya hareket etme durumlarında zarar görebilir. Lashing işlemi ise bu durumu engellemek adına yapılmaktadır. Yüklerin yüklendikleri taşıma aracına muhtemel sarsıntılar sırasında yerlerinden oynamamalır için tehlikeyi bertaraf etmek maksadı ile ürünün hasarını engellemek, halat, sapan, ağ, kalas ve demir gibi araçlarla gerçekleşmektedir. Bu sayede mal güvende kalmaktadır.
Lashıng İşlemini Kim Yapar?
Lashing işlemi Türk Ticaret Kanunu ve Incoterms 2010 kurallarına göre satıcı yani gönderici tarafından yapılmak mecburiyetindedir. Bu işlem eşyanın hazır olduktan sonra ambalajlanması esnasında gerçekleşir. gönderen, eşyayı zarar ve ziyadan koruyacak şekilde ambalajlamak mecburiyetindedir. Ayrıca gönderici, eşyanın boşaltım sırasında meydana gelecek hasarı engellemek adına işaretleme yapması gerekiyorsa bu işaretlemeyi de yapmak mecburiyetindedir ki bunu mal yüklenirken yapar.
